نوشتاردرمانی یا مشاوره‌ی حضوری؟
جیم برن/ ترجمه: زینب شاهدی
نوشتاردرمانی زندگی‌های زیادی را متحول کرده! مشاوره و روان‌درمانی حضوری هم همین‌طور. با توجه به این نکته، آیا باید از نوشتاردرمانی استفاده کنیم یا بهتر است مشاوره روانشناسی حضوری بگیریم؟ آیا مشکل من با نوشتاردرمانی حل می‌شود؟ مزایای هرکدام از این روش‌ها نسبت به دیگری چیست؟
پاسخ کلی شما این است که اگر با مشکلات عاطفی دست و پنجه نرم می‌کنید، معمولا بهتر است پیش مشاور یا روانشناس بروید تا در حل مشکلات کمک‌تان کنند. این کار از این نظر مهم است که درمیان گذاشتن مسائل با یک روان درمانگر و ارزیابی آن توسط او به خودی خود می‌تواند شفابخش باشد. اگر مشاورتان را با دقت و درست انتخاب کنید، خواهید دید که شما و تجربیات‌تان را مثل آینه و با روشی همدلانه و حمایت‌گرانه پیش چشم‌تان می‌گذارد. این چیزی است که شاید در زندگی‌تان هرگز تجربه نکرده باشید؛ به‌ویژه اگر والدین‌تان به اندازه کافی خوب عمل نکرده باشند.
یک درمانگر خوب می‌تواند در «باز-والدی» به شما کمک کند؛ یعنی نوعی «تنظیم هیجانی بیرونی» در اختیارتان بگذارد که باعث آرام شدن و تسکین عاطفی شما می‌شود، و به صورت کلامی و غیرکلامی به شما نشان دهد که در آینده چطور می‌توانید احساسات‌تان را مدیریت کنید. و خیلی از درمانگران خوب کمک‌تان می‌کنند درباره‌ی امکانات و فرصت‌های زندگی‌تان درست فکر کنید، احساسات‌تان را نسبت به آن شناسایی کنید، و به درک بهتری از شرایط برسید. در واقع یک مشاور خوب کمک‌تان می‌کند نگاهی واقع‌بینانه‌تر، مثبت‌تر، شفاف‌تر و مقاوم‌تر نسبت به زندگی داشته باشید.
بااین‌حال، همه می‌دانیم که خیلی‌ها امکان استفاده از مشاوره یا روان‌درمانی را برای حل مشکلات روانشناختی‌شان ندارند. اینجاست که استفاده از تکنیک‌های نوشتن و نوشتاردرمانی به‌عنوان یک گزینه به میان می‌آید. اما این‌طور نیست که صرفا نوشتاردرمانی برای این نوع افراد کافی باشد. اغلب لازم است فرایند درمان به دو قسمت مشاوره‌ی حضوری با متخصص روانشناس و نوشتاردرمانی به‌صورت خودیاری تقسیم شود.
نوشتاردرمانی به این معناست: روی کاغذ آوردن پستی و بلندی‌های زندگی، طوری که بشود آنها را شفاف دید، هضم کرد، چارچوب‌بندی جدیدی برایشان در نظر گرفت، در فرایند حل مساله و تصمیم‌گیری قرارشان داد و – در صورت موفقیت – پرونده‌شان را بست تا دیگر برایتان مشکل‌ساز نشوند. مطالعات علمی نشان داده است این کار برای افسردگی و مشکلات عاطفی دیگر موثر بوده و عملکرد سیستم ایمنی بدن را بهبود داده است. نوشتاردرمانی می‌تواند به شما – چه خودتان مشاور و روانشناس باشید چه آدم عادی – کمک کند این روش مفید خود-مدیریتی و خود-درمانی را برای خودتان (یا مراجع‌تان) به کار ببندید.
نگرانی‌های احتمالی مشاوران و روانشناسان درباره‌ی نوشتاردرمانی
ممکن است بعضی از روانشناسان و مشاوران دچار این نگرانی شوند که نوشتاردرمانی جای مشاوره‌ی حضوری آنها را بگیرد و تهدیدی برای درآمدشان باشد. اما بعید است چنین مشکلی رخ دهد. به نظر من مشاوران باید بپذیرند که امروزه دیگر روان‌درمانی فقط با مشاوره‌ی حضوری انجام نمی‌شود، بلکه بخشی از درمان توسط خود فرد و به شکل خودیاری صورت می‌گیرد. بسیار بعید است که در آینده همه‌ی انواع روان‌درمانی به صورت مشاوره‌ی حضوری یا حتا بر اساس پرداخت مبلغی به متخصص انجام شود. بخشی از روان‌درمانی در آینده به شکل نوشتاردرمانی و خودیاری پیش خواهد رفت.
ضمن این‌که مشاوره‌ی حضوری و نوشتاردرمانی تناقضی با هم ندارند و می‌توانند در کنار هم به کار بروند. اول این‌که، هیچ دلیلی وجود ندارد که مشاوران از نوشتاردرمانی برای مدیریت امور یا حتا برآوردن بعضی از نیازهای خودشان استفاده نکنند. دوم، نوشتاردرمانی می‌تواند هم برای مراجع و هم برای مشاور مفید باشد؛ اگر مشاوران برای بهبود فرایند مشاوره‌ی حضوری از تکنیک‌های نوشتاردرمانی به شکل درست استفاده کنند. این تکنیک‌ها می‌تواند در طول جلسه‌ی مشاوره و یا به‌عنوان تکلیف خانگی به کار برود.
در چه شرایطی می‌توانیم از نوشتاردرمانی در فرایند مشاوره و روان‌درمانی استفاده کنیم؟
۱٫ در درمان‌های دارای محدودیت زمانی، متمرکز و فشرده – در این نوع درمان‌ها بخشی از فرایند می‌تواند به بیرون از اتاق درمان سپرده شود و مراجع در خلوت خودش و روی کاغذ اجرایش نماید.
۲٫ برای کسانی که خودشان به نوشتن– خاطرات روزانه، ژورنال‌نویسی، نامه و … – تمایل دارند و فرایند نوشتن در تخلیه‌ی روانی و شفاف‌سازی ذهن کمک‌شان کرده است.
۳٫ کسانی که قدرتی برای انجام اقدامات خاص ندارند، یا خودشان این‌طور فکر می‌کنند.
۴٫ کسانی که در مشاوره‌ی حضوری از زبان مادری‌شان استفاده نمی‌کنند. این افراد می‌توانند به زبان اصلی‌شان یا ترکیبی از هردو زبان بنویسند.
۵٫ کسانی که خجالت و شرم نمی‌گذارد حرف‌شان را بزنند.
۶٫ کسانی که درونی پریشان و آشفته دارند و لازم است ذهن‌شان بیرون بریزد و افکار و احساسات‌شان منظم شود.
۷٫ کسانی که لازم است خاطره‌ای خاص یا تجربه‌ای پراسترس یا تروماتیک (دردناک و آسیب‌زا) را بشکافند و حل‌وفصل کنند.
۸٫ کسانی که در این مرحله از زندگی‌شان در حال تجربه احساساتی شدید هستند (مثل نوجوانی، زمان از دست دادن عزیزان، و …).
تکنیک‌های نوشتاردرمانی با کمی تغییر و سفارشی‌سازی می‌تواند در بیشتر رویکردهای مشاوره و روان‌درمانی و به‌ویژه در مورد مراجعان خاص گنجانده شود. اگر با این تکنیک‌ها آشنایی کافی پیدا کنید می‌توانید از آنها به بهترین شکل استفاده کنید.